Winterhanden en wintertenen

Nu het weer flink kouder is buiten, krijgen veel mensen weer last van zogenaamde winterhanden en/of wintertenen. Ook wel perniones genoemd. Uw vingers en tenen beginnen dan enorm te kriebelen van de jeuk en het kan soms zelfs pijn doen als u in de kou bent geweest. Vroeger kwam het nog vaker voor, maar nu onze huizen tegenwoordig lekker verwarmd zijn en ook de winterkleding steeds beter wordt, komt het tegenwoordig minder vaak voor.

Meestal zijn winterhanden of wintertenen niet ernstig, de klachten gaan meestal vanzelf over. Soms blijven de klachten de hele winter aanhouden. Meestal wordt het minder als het weer zachter is. Maar bij flinke vrieskou kunnen de klachten toenemen. Gek genoeg is de temperatuur niet eens de grootste veroorzaker, maar vocht in combinatie met kou. Hoe vochtiger de kou, hoe meer kans op wintertenen en winterhanden.
Ieder jaar kunnen de klachten terugkomen en zelfs als u in een gekoelde ruimte (zoals een koelcel) moet zijn, kunt u last krijgen.

Klachten

• Jeuk, een branderig gevoel of pijn aan uw vingers of tenen.
• Tintelingen aan uitstekende delen die blootgesteld zijn aan (vochtige) kou.
• Roodblauwe of paarsblauwe plekken die een beetje gezwollen kunnen zijn.
• Soms kunnen er blaren ontstaan.
• Als u door de jeuk de blaren openkrabt, komen er wondjes die zelfs een bacteriële infectie kunnen veroorzaken.

Overigens zijn het niet alleen de handen en de tenen waarvan u klachten kunt ervaren. Dezelfde verschijnselen komen ook wel eens voor aan de oren, neus of polsen, op de voeten, het onderbeen of aan de buitenkant van de dijen.

Wat is de oorzaak?

Als het koud is (onder de 10 tot 15 graden) kunnen de bloedvaatjes in de huid tijdelijk vernauwen en verkrampen. Als het bloed niet goed doorstroomt ontstaat er stuwing en/of een tekort aan zuurstof in de huid.

Het is niet helemaal duidelijk waarom sommige mensen er gevoeliger voor lijken te zijn dan anderen. Bij vrouwen komt het vaker voor dan bij mannen. Ook komt het in sommige families vaker voor. U bent extra kwetsbaar als u veel in de koude buitenlucht of koude ruimtes werkt. Ook mensen met een behoorlijk onder- of overgewicht, mensen die roken en mensen die bepaalde medicijnen (bètablokkers) gebruiken hebben mogelijk een grotere kans op winterhanden en wintertenen.

Wat kunt u er tegen doen?

• Bescherm uzelf goed tegen de kou met warme, droge kleding, een muts en (verwarmde) handschoenen.
• Zorg ervoor dat kleding en schoenen niet te strak zitten, dat knelt de bloedstroom af.
• Zorg voor warme en droge voeten met sokken van katoen of wol (geen kunststof) en waterdichte, ademende schoenen.
• Beweeg voldoende voor een goede bloedcirculatie.
• Als u lang stil moet staan, probeer dan tussendoor even actief te bewegen, zo blijft uw lichaam warm.
• Blaas niet in uw handschoenen als u koude handen heeft. Door het vocht in uw warme adem in combinatie met de kou kunnen klachten verergeren.
• Probeer kou en snelle temperatuurdaling te vermijden.
• Smeer handen en voeten in met een vette crème.
• Krijgt u ook last binnenshuis? Stook de kachel dan maar iets op zodat uw huis en werkplek warm genoeg zijn.
• Vermijd stoten, schuren, wrijven of krabben op plekken van de huid die verkleurd zijn of waar al blaren op zitten.
• Stop met roken. Roken vermindert de doorbloeding van uw huid.
• Probeer wisselbaden met 3 minuten warm water en 30 seconden koud water. Sluit af met warm water.
• Neem bij pijn een paracetamol (raadpleeg wel je huisarts als u andere medicijnen gebruikt).

Wanneer naar de huisarts?
Als de aandoening erger wordt, voor uw gevoel te lang aanhoudt en als u ook klachten krijgt als u niet in de kou bent geweest.
De huisarts kan iets voorschrijven als capsicum crème 0.075% FNA, dat op recept verkrijgbaar is. Zonder recept kunt u Midalgan Forte proberen, verkrijgbaar zonder recept bij drogist of apotheek.

Tenslotte nog een paar niet bewezen - tips van oma

• Leg de schil van een rauwe aardappel op de plekken (en dan een handschoen of sok erover heen aantrekken) of smeer uw tenen en vingers in met rauwe aardappel.
• Tweemaal daags insmeren met of kamferspiritus of tijgerbalsem.
• Baden in water met takken van de spar of in een aftreksel van dennenaalden.
• Een beetje cayennepeper in de sokken zorgt voor warme voeten.
• Een omslag van geraspte uien kan soms helpen.
• En de laatste, nogal onsmakelijke tip. Doeken doordrenkt met ochtendurine om de voeten wikkelen. Waarschijnlijk vanwege de amoniak in de urine.

Heeft u zelf een goede tip? Laat het ons weten in een reactie hieronder!