Lente 2023

Ineens zie ik het staan tussen de familieberichten in het huis-aan-huisblad: ‘Tot ons verdriet hebben we afscheid moeten nemen van onze lieve (schoon)vader en opa Jan B., 81 jaar oud.’ De naam ken ik uit de verhalen van mijn oma. Ze had het vaak over de vader van deze Jan B. die dezelfde naam had. Als oma nog had geleefd, had ze nu beslist gezegd: “Over de dooien niks dan goods, maor zien va was neet zo’n besten: een NSB’er.” Vervolgens had ze vast en zeker weer in geuren en kleuren verteld wat er vroeger in het dorp waar hij woonde over hem verteld werd. Waren het roddels? Was het waarheid? Uit nieuwsgierigheid tik ik de volledige naam in van de vader van Jan B. en meteen poppen er wat ‘nieuwsberichten’ op, samengesteld door een historisch clubje, met als bron het gemeentearchief. Ik lees dat de oude Jan B. inderdaad een beruchte NSB’er was. Het verzet wijdde op een paaltje zelfs een rebus aan hem. De oplossing was een regelrechte doodbedreiging aan zijn adres. Jan B. sr. was dan ook betrokken bij een schietincident na spertijd waarbij een onschuldige dorpeling de dood vond. Hij had mensen verraden en deed ‘moeilijk’. Na de bevrijding kreeg hij de rekening gepresenteerd. Ze staken zijn boerderij in brand en zelf zat hij een paar jaar gevangen. Daarna kon hij ‘gewoon’ terugkeren in het dorp. Niet niks. Ook niet voor de zoon met exact dezelfde naam. Hij was toen nog maar een kleuter, maar moet gepest zijn op school, dat kan niet anders.

In deze Naober staan vanaf pagina 28 meer van dit soort familieverhalen uit Oost-Nederland over de oorlog. Over helden, maar ook over mensen die uit angst de verkeerde kant kozen. 78 jaar na dato is het makkelijk oordelen. Hij was goed, zij was fout. Maar wat is goed? Wat is fout? Mijn opa kroop bij elke razzia in de kast en liet zich verder weinig zien op straat. Hij weigerde namelijk te werken voor de Duitsers. Door deze kleine verzetsdaad vond ik mijn opa als kind een held. Maar volgens mijn oma was hij dat niet: “Hee was veural bange!” Mijn oma voelde zich door hem in de steek gelaten. Zij moest – terwijl hij in de kast zat – in haar eentje de boel draaiende houden. Het gezin leunde op haar. Houtsprokkelen, geld verdienen, voor eten zorgen, kinderen opvoeden… Laten we het erop houden dat het zware jaren waren. Niet alleen op wereldpolitiekniveau, ook bij mijn oma aan de keukentafel, hier in onze eigen streek, werden de nodige traantjes gelaten.

Over politiek gesproken. ‘Onze’ Caroline van der Plas – ik ben er best trots op dat Naober als één van de eerste magazines een groot interview met haar had – zorgde onlangs voor een politieke aardverschuiving. Toen wij haar voor het eerst spraken, had ze net de BBB opgericht en stond ze op het punt haar baan als journalist bij Agrio Uitgevers op te geven. Dat zou ze overigens alleen doen, als ze in de Tweede Kamer gekozen zou worden. Dat lukte. Sterker nog, inmiddels zijn we twee jaar verder en is BBB de grootste in alle provincies én stuift ze waarschijnlijk met zeventien zetels de Eerste Kamer in. Hoe snel kan het gaan? Wat je ook vindt van BBB, het is een duidelijk signaal dat kiezers in Nederland iets compleet anders willen. Caroline als eerste vrouwelijke minister-president? Wie weet. Het is een groot goed dat we in dit land zelf mogen kiezen. Laten we die vrijheid in deze Naober vooral vieren.

Veel leesplezier!

Jolanda Hofland, hoodfredacteur

PS: Er zijn in het oosten veel ondernemers die iets bijzonders doen voor de maatschappij. Ondernemers met een groot sociaal hart. Dat blijkt wel uit het verhaal op pagina 84 waarin oud-medewerker Gerrit Bolks vertelt over de coöperatie Rouveen Kaasspecialiteiten die wil dat elk kind in de omgeving kaas leert maken. In Naober besteden we vanaf nu vaker aandacht aan ondernemers die opvallen. Houd het in de gaten!